Wytyczne OECD wskazują na dwie metody, za pomocą których można przeprowadzić identyfikację podmiotów i transakcji do analizy porównawczej, są to:

• • metoda dedukcyjna oraz
  • metoda addytywna (dodawania).

Metoda addytywna polega na wskazaniu konkretnych transakcji lub podmiotów uznawanych za potencjalnie porównywalne. Podmioty wytypowane do badania za pomocą metody addytywnej często stanowią bezpośrednią konkurencję podmiotu badanego. Stosując metodę addytywną można ponadto wyszukać podmioty analizując strony internetowe lub raporty branżowe.

W metodzie addytywnej podmioty powinny przejść szczegółową weryfikację pod kątem ich porównywalności z badaną transakcją / podmiotem.

Jak wskazano w dokumencie Practical Manual on Transfer Pricing for Developing Countries (United Nations; 2021; pkt. 3.5.2.18) przy stosowaniu podejścia addytywnego należy zachować szczególną ostrożność w celu zapewnienia wiarygodnego materiału porównawczego.

Często podejście addytywne wykorzystywane jest jako narzędzie udoskonalające wyszukiwanie oparte na podejściu dedukcyjnym. Podejście addytywne może być też przydane do oceny czy strategia selekcji podmiotów w metodzie dedukcyjnej została przeprowadzona w wiarygodny i kompleksowy sposób.

W podejściu dedukcyjnym wykorzystywane są specjalistyczne bazy danych, celem ustalenia zbioru transakcji lub podmiotów potencjalnie porównywalnych. Tak więc metoda dedukcyjna polega na selekcji podmiotów z szerokiej listy firm prowadzących analogiczny rodzaj działalności / realizujących porównywalną transakcję.

Selekcję podmiotów można przeprowadzić przykładowo za pomocą danych branżowych, danych sektorowych bądź danych pochodzących z danej gałęzi gospodarki.

Zaletą metody dedukcyjnej jest jej przejrzystość ponieważ jasno prezentuje kryteria zastosowane w celu zawężenia próby badawczej ponieważ niekiedy z uwagi na zbyt liczną próbę badawczą wytypowany zbiór rekordów powinien ulec zawężeniu. Przedmiotowego zawężenia można dokonać chociażby za pomocą wskazania formy prawnej, kryterium geograficznego, skali działalności podmiotu.

Jak wskazano w przytoczonym już dokumencie Practical Manual on Transfer Pricing for Developing Countries (pkt. 3.5.2.20) zastosowanie łącznie jednego z tych dwóch podejść może nie przynieść wartościowych wyników. W zależności od charakterystyki transakcji podlegającej obowiązkowi dokumentacyjnemu można zastosować jedno z tych dwóch podejść lub oba łącznie.

Wytyczne OECD wskazują, iż nie byłoby właściwe przyznawanie którejkolwiek z metod prymatu nad drugą. W zależności od okoliczności danego przypadku korzystnym może być wybór jednej z nich lub obydwu jednocześnie, gdyż nie muszą traktowane w sposób wyłączny.

Ponadto jak wskazano w dokumencie opublikowanym przez The UE Joint Transfer Pricing Forum podatnicy powinni mieć swobodę korzystania ze źródeł informacji wykorzystywanych w analizę danych porównawczych, a wybór właściwej metody powinien zostać należycie uzasadniony. Zarówno metoda dedukcyjna, jak i metoda addytywna mogą być stosowane bez przyznawania pierwszeństwa którejkolwiek z nich.

Konkludując metoda dedukcyjna jest metodą bardziej niezawodną ponieważ bazuje na przyjętych prawach logiki, równocześnie nie należy przekreślać możliwości zastosowania metody addytywnej z uwagi na pewną subiektywność doboru podmiotów pamiętając o konieczności zachowania należytej staranności podczas przygotowywania próby badawczej.

Autor: Beata Rawa – Transfer Pricing Manager