Ustawa z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy podatku dochodowym osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 2193 ze zm.) dodała z dniem 1 stycznia 2019 r. do Ordynacji podatkowej w dziale III rozdział 11a – Informacje o schematach podatkowych. Tym samym do polskiego systemu prawnego wprowadzona została nowa instytucja – obowiązkowe raportowanie schematów podatkowych (MDR). W zgodnej opinii ekspertów jak i podatników przepisy o MDR są wyjątkowo niejednoznaczne, nieprecyzyjne i wzbudzają liczne wątpliwości interpretacyjne. Z tego powodu szczególnie istotna wydaje się odpowiedź na pytanie – czy przepisy dotyczące schematów podatkowych mogą być przedmiotem interpretacji przepisów prawa podatkowego (interpretacja indywidualna), o której mowa w art. 14b Ordynacji podatkowej?
Podatnicy mając problemy z rozpoznaniem swoim obowiązków sprawozdawczych dotyczących schematów podatkowych zaczęli składać wnioski o wydanie indywidualnych interpretacji w tym zakresie. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej konsekwentnie wydawał postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie wydania interpretacji indywidualnej. Dyrektor KIS argumentował decyzje twierdząc, że przepisy dotyczące schematów podatkowych nie są przepisami prawa materialnego i dlatego nie mogą być przedmiotem urzędowej wykładni w drodze interpretacji indywidualnej.
Wojewódzkie sądy administracyjne początkowo podzielały stanowisko Dyrektora KIS. Przykładowo w wyroku WSA w Poznaniu sygn. I SA/Po 825/19 z 5 grudnia 2019 r. sąd administracyjny stwierdził, że rozdział 11a Ordynacji podatkowej – Informacje o schematach podatkowych stanowi przepisy procesowe. Analogiczne stanowisko zajął WSA w Opolu w wyroku sygn. I SA/Op 528/19 z 12 lutego 2020 r.
Początkiem zmiany linii orzeczniczej był wyrok WSA w Warszawie sygn. III SA/Wa 2423/19 z 11 marca 2020 r. uchylający postanowienia Dyrektora KIS o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie wydania interpretacji indywidualnej. W orzeczeniu tym stwierdzono, że przepisy rozdziału 11a Ordynacji podatkowej nakładają nowe obowiązki sprawozdawcze, których niewypełnienie sankcjonowane jest w dolegliwy sposób, a przepis art. 86 § 1 tej ustawy, stanowi przepis prawa podatkowego nakładający obowiązek o charakterze prawnopodatkowym. Ponadto podkreślono, że wbrew twierdzeniu Dyrektora KIS zastosowanie się przez wnioskodawcę do interpretacji indywidualnej wydanej w zakresie obowiązku raportowania schematów podatkowych, miałoby skutek ochronny.
Kolejnym wyrokiem, który przyniósł korzystne dla podatników rozstrzygnięcie było orzeczenie WSA w Gorzowie Wielkopolskim sygn. I SA/Go 61/20 z 8 kwietnia 2020 r. W ocenie sądu, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej błędnie uznał, że przepisy rozdziału 11a Działu III Ordynacji podatkowej, regulujące obowiązki w zakresie informacji o schematach podatkowych, nie stanowią przepisów prawa podatkowego podlegających urzędowej wykładni w drodze interpretacji indywidualnej.
W orzeczeniu wskazano, że Ordynacja podatkowa w art. 14b § 2 wyraźnie wskazuje które z przepisów podatkowych nie mogą być przedmiotem indywidualnej interpretacji. Nie zalicza do nich przepisów rozdziału 11a Działu III Ordynacji podatkowej, zatytułowanego “Informacje o schematach podatkowych”. Sąd podzielając zdanie organu podatkowego, że interpretacji podlegają wyłącznie przepisy materialnoprawne, nie zaś przepisy postępowania podatkowego, uznał, że normy wynikające z przepisów określających obowiązki raportowania o schematach podatkowych mają charakter materialnoprawny. Wskazano, że rozdział “Informacje o schematach podatkowych” został umieszczony w Dziale III Ordynacji podatkowej “Zobowiązania podatkowe”, czyli zawierającym przepisy formułujące normy o charakterze materialnoprawnym, nie natomiast wśród przepisów postępowania podatkowego. Podkreślono także, że sama treść obowiązków dotyczących informacji o schematach podatkowych posiada cechy materialnoprawne. Zdaniem sądu nie można pominąć faktu, że niewywiązywanie się z obowiązków raportowania schematów podatkowych jest objęte sankcjami karnymi z Kodeksu karnego skarbowego, nie zaś rygorem procesowym, bądź karą porządkową, co ma miejsce w przypadku naruszenia obowiązków procesowych. Sąd podzielił zdanie podatnika, że wydana interpretacja pełniłaby funkcję ochronną.
W następnych miesiącach zostały wydane przez wojewódzkie sądy administracyjne kolejne wyroki, umacniające linię orzeczniczą, w myśl której przedmiotem interpretacji indywidualnej mogą być przepisy z zakresu raportowania schematów podatkowych. Przykładowo można wskazać wyrok WSA w Warszawie sygn. III SA/Wa 2395/19 z 23.04.2020 r., wyrok WSA w Warszawie sygn. III SA/Wa 2458/19 z 29.04.2020 r., wyrok WSA w Warszawie sygn. III SA/Wa 2430/19 z 30.04.2020 r., wyrok WSA w Poznaniu sygn. I SA/Po 39/20 z 13.05.2020 r., wyrok WSA w Warszawie sygn. III SA/Wa 445/20 z 22.05.2020 r. czy wyrok WSA w Poznaniu sygn. I SA/Po 52/20 z 24.07.2020 r.
Z korzystnej dla podatników linii orzeczniczej w ostatnich miesiącach wyłamuje się tylko wyrok WSA w Lublinie sygn. I SA/Lu 714/19 z 7 lipca 2020 r.
Należy podkreślić, że stanowisko dopuszczające wydawanie interpretacji indywidualnych z zakresu raportowania schematów podatkowych panuje również w doktrynie prawa podatkowego.
Mając na uwadze powyższe, na tytułowe pytanie należy odpowiedzieć, że przepisy dotyczące schematów podatkowych mogą być przedmiotem interpretacji indywidualnych. Taka opinia dominuje zarówno w orzecznictwie sądowoadministracyjnym jak i w literaturze przedmiotu.
Autor: Paweł Rosiński – Starszy konsultant podatkowy
