Mechanizm kompensacyjny jest narzędziem na nierynkowość transakcji, w sytuacji, gdy podmioty powiązane zrealizują transakcję w warunkach nierynkowych tj. postanowienia transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi znacznie odbiegają od warunków panujących na rynku, a jednocześnie w innej transakcji podmioty te osiągnęłyby wynik rynkowy umożliwiający pokrycie niedoborów w stosunku do warunków rynkowych lub strat.
W wyniku użycia mechanizmu kompensacyjnego (kompensata jednoroczna lub trzyletnia):
- mniejsze korzyści uzyskane w związku z jedną transakcją są kompensowane większymi korzyściami uzyskanymi w związku z inną transakcją,
- niższy dochód uzyskany w jednym roku kompensowany jest wyższym dochodem z trzyletniego okresu.
Zastosowanie takiego rozwiązania, wynika z uregulowań § 9 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 grudnia 2018 r. w sprawie cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych.