W sytuacji, gdy podmioty powiązane zrealizują transakcję na warunkach nierynkowych tj. postanowienia transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi znacznie odbiegają od warunków panujących na rynku, a jednocześnie w innej transakcji podmioty te osiągnęłyby wynik rynkowy umożliwiający pokrycie niedoborów w stosunku do warunków rynkowych lub strat, wówczas jest możliwe zastosowanie mechanizmu kompensacyjnego.

Zastosowanie takiego rozwiązania, wynika z uregulowań § 9 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 21 grudnia 2018 r. w sprawie cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych. [1]

Jeżeli w transakcji kontrolowanej ustalone zostały warunki mniej korzystne od warunków, jakie ustaliłyby podmioty niepowiązane, a jednocześnie w innej transakcji kontrolowanej między tymi samymi podmiotami powiązanymi ustalone zostaną warunki bardziej korzystne, określając wysokość dochodu (straty) podatnika w drodze oszacowania organ podatkowy uwzględnia fakt, czy mniejsze korzyści uzyskane w związku z jedną transakcją kontrolowaną są kompensowane większymi korzyściami uzyskanymi w związku z inną transakcją kontrolowaną.

Jeżeli podmiot powiązany ustalił warunki w sposób wskazany powyżej, ocenie podlega, czy mniejsze korzyści z jednej transakcji kontrolowanej są równoważone większymi korzyściami wynikającymi z innej transakcji kontrolowanej.

Jeżeli w wyniku transakcji kontrolowanych podmiot powiązany wykaże:

• • w jednym roku obrotowym dochód niższy, niż należałoby oczekiwać, gdyby warunki zostały ustalone pomiędzy podmiotami niepowiązanymi,
  • a w trzyletnim okresie obejmującym ten rok obrotowy wykaże w wyniku transakcji kontrolowanych dochód wyższy niż należałoby oczekiwać, gdyby warunki zostały ustalone pomiędzy podmiotami niepowiązanymi.

Określając wysokość dochodu (straty) podatnika w drodze oszacowania organ podatkowy uwzględnia fakt, czy niższy dochód uzyskany w jednym roku obrotowym kompensowany jest wyższym dochodem z tego trzyletniego okresu. W tym przypadku ocenie podlega, czy niższy dochód w jednym roku obrotowym jest równoważony wyższym dochodem w następnym roku obrotowym.

Obowiązkiem organu jest zbadanie wysokości oraz ekwiwalentności zastosowanej przez podatnika kompensaty. Zastosowanie znajduje zasada ceny rynkowej, kluczowe jest zatem ustalenie czy danego rodzaju kompensaty dokonałyby podmioty niezależne w warunkach rynkowych.

W praktyce powyższe przepisy oznaczają, że podmioty powiązane w przypadku transakcji, w której cena okazała się nierynkowa, cena odbiega od zakresu wyznaczonego w ramach analizy cen transferowych, podatnik ma możliwość wskazania kompensat korzyści uzyskanych z jednej transakcji, dokonanych inną transakcją.

Autor: Marta Kiryczuk – Konsultant podatkowy

[1] https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180002491/O/D20182491.pdf