Rola analizy DEMPE w dokumentowaniu wartości niematerialnych i prawnych

Na wstępie należy zauważyć, iż transakcje dotyczące wartości niematerialnych i prawnych stosunkowo często znajdują się w zakresie zainteresowania organów podatkowych. Organy podatkowe weryfikując rynkowość transakcji tego typu nie tylko oceniają wysokość ustalonego wynagrodzenia, ale również weryfikują zasadność wprowadzenia opłaty z tego tytułu.

Analiza DEMPE została scharakteryzowana w części B rozdziału VI Wytycznych OECD. Analiza ta stanowi narzędzie jakościowe pozwalające na ocenę czy wszyscy członkowie grupy kapitałowej są odpowiednio wynagradzani w zakresie pełnionych funkcji, angażowanych aktywów oraz ponoszonego ryzyka związanego z wykorzystywaniem wartości niematerialnej w grupie kapitałowej.

W praktyce częste są sytuacje kiedy właściciel rejestrujący przykładowo znak towarowy w urzędzie patentowym nie sprawuje nadzoru nad wytworzonym przez siebie dobrem przekazując tą funkcję innemu podmiotowi w grupie kapitałowej.

Celem analizy DEMPE jest ocena czy wszyscy członkowie grupy kapitałowej są odpowiednio wynagradzani z tytułu pełnionych funkcji, angażowanych aktywów oraz ponoszonego ryzyka.

DEMPE jest akronimem słów:

• Development
• Enhancement
• Maintenance
• Protection
• Exploitation

Development (wytworzenie) odnosi się do strategii planowania, tworzenia wartości niematerialnej. Enhancement (rozwój) obejmuje prowadzenie prac np. ulepszeń nad wartością niematerialną. Maintenance (utrzymanie) dotyczy działań nakierowanych na prawidłowe funkcjonowanie
i generowanie przychodów. Protection (ochrona) odnosi się do zapewnienia ochrony wykorzystywanym wartościom. Exploitation (wykorzystywanie) dotyczy wykorzystania wartości niematerialnej do generowania przychodów.

Odzwierciedlenie Wytycznych OECD  można odnaleźć w § 3 pkt 2 Rozporządzenie Ministra Finansów
z dnia 21 grudnia 2018 r. w sprawie cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych gdzie wskazano, iż w odniesieniu do transakcji kontrolowanych obejmujących wartości niematerialne badanie porównywalności uwzględnia również ocenę zdolności stron transakcji do pełnienia danej funkcji oraz ponoszenia danego ryzyka w zakresie:

• posiadania tytułu prawnego do wartości niematerialnych, jego ochrony i utrzymania
• tworzenia wartości niematerialnych, w tym ich opracowywania
• rozwijania wartości niematerialnych, w tym ich ulepszania
• wykorzystania wartości niematerialnych

Należy zauważyć, iż przepisy dotyczące dokumentacji cen transferowych nie nakładają na podatników obowiązku zamieszczenia w dokumentacji analizy DEMPE jednocześnie należy wskazać, iż analiza DEMPE stanowi pomocne narzędzie stosowane w celu właściwej oceny rynkowego charakteru dokumentowanej transakcji.

Do przygotowania analizy DEMPE są zobowiązane organy podatkowe na etapie badania porównywalności i oceny rynkowości transakcji obejmujących wartości niematerialne.