W dniu 8 kwietnia 2020 r. Rada Polityki Pieniężnej (RPP) zmniejszyła wysokość stopy referencyjnej, określającej oprocentowanie podstawowych operacji otwartego rynku, prowadzonych przez Narodowy Bank Polski do poziomu 0,50 %[1].
Zgodnie z art. 359 § 2 Kodeksu cywilnego (KC), jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych.
Posługując się zmienioną przez RPP wysokością stopy referencyjnej odsetki ustawowe będą wynosić od dnia 9 kwietnia[2] 4 punkty procentowe (suma 0,50 % i 3,5 %).
Zgodnie natomiast z art. 359 § 21 KC, maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych (odsetki maksymalne). Przepisy o odsetkach maksymalnych mają charakter iuris cogentis, przy czym ich stosowania nie może uchylić także wybór prawa obcego (art. 359 § 23 KC).
Przy obecnej zmienionej uchwałą RPP stopie referencyjnej, maksymalne oprocentowanie pożyczek nie może wynosić więcej niż 8 % w skali roku.
Zatem aby pożyczki udzielane pomiędzy spółkami z grupy (podmioty powiązane zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 4 UoCIT) zgodne były z zasadą ceny rynkowej (ang. arm?s lenght principle) wyrażoną w art. 11 c UoCIT, ich oprocentowanie nie może być wyższe niż 8 % w skali roku. Zasada ceny rynkowej nakłada na podmioty powiązane obowiązek kształtowania we wzajemnych stosunkach handlowych, w tym przede wszystkim w zakresie cen ustalanych we wzajemnych transakcjach, takich relacji, które ustaliłyby między sobą niezależne, konkurujące na wolnym rynku podmioty.
Podmioty powiązane, które udzielają bądź zaciągają pożyczki o oprocentowaniu przekraczającym 8 % w skali roku ponoszą od dnia 9 kwietnia 2020 r. ryzyko doszacowania dochodu przez organy podatkowe w zakresie wysokości oprocentowania tej pożyczki.
Rekomendowana będzie zatem weryfikacja zawartych po 9 kwietnia br. umów dotyczących pożyczek w zakresie przekroczenia progu 8 % w skali roku. W przypadku gdy oprocentowanie pożyczek przekroczy wartość 8 % zasadnym będzie zmiana wysokości oprocentowania udzielonych bądź zaciągniętych pożyczek.
Z uwagi na to, że zmienione stopy procentowe, wprowadzone uchwałą RPP z dnia 8 kwietnia 2020 r. zmniejszają także stopę procentową WIBOR 3M, na podstawie, której kalkulowane jest oprocentowanie dla zastosowania safe harbour dla pożyczek w złotych, zasadne będzie dokonanie przeglądu udzielonych bądź zaciągniętych pożyczek, także w kontekście skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 11 g UoCIT.
[1] Uchwała nr 4/2020 Rady Polityki Pieniężnej z dnia 8 kwietnia 2020 r. w sprawie stopy referencyjnej, oprocentowania kredytów refinansowych, oprocentowania lokaty terminowej oraz stopy redyskontowej i stopy dyskontowej weksli w Narodowym Banku Polskim.
[2] Zgodnie z § 9 Uchwała nr 4/2020 wchodzi w życie z dniem 9 kwietnia 2020 r.
Autor: Michał Mika – Starszy konsultant podatkowy
